Zabytek lipca - Zenon Henryk Rachfalski, „Kompozycja II” z cyklu „Uciemiężeni”, 1965, papier, monotypia, 44 x 77 cm, MSO/S/2879/6

Foto: Karina Krajczy

Kompozycja II powstała w 1965 roku, w okresie poszukiwań i eksperymentów twórczych artysty, stosowania różnych technik – od rysunku, poprzez grafikę, akwarelę, po gwasz i olej. Rachfalski pozostaje wtedy pod wpływem ekspresjonizmu, który według niego najlepiej odpowiadał temu, co sam chce przekazać w swoich pracach.

Rachfalskiego interesuje głównie człowiek. Artysta penetruje problemy współczesnego człowieka, zastanawia się nad ludzkim losem, nad przemijaniem. Wnikliwie analizuje życie, dostrzega ból, cierpienie, niesprawiedliwość, przemijanie. To, co dostrzega, obrazuje w sposób emocjonalny, gwałtowny. Deformuje, wyolbrzymia, tak jak w prezentowanej monotypii. Postaciom uciemiężonych nadaje dramatyczne, niemal teatralne gesty podkreślone powiększonymi, uniesionymi dłońmi. Smutne twarze o wielkich ustach i oczach, z dużymi kroplami łez ukazane są w bliskim kadrze, co potęguje wrażenie ich cierpienia. Zastosowane środki ekspresji sprawiają, że grafika przemawia do odbiorcy głęboko, niemal krzyczy, trudno przejść obok niej obojętnie. W zbiorze zakupionych prac artysty znalazły się jeszcze trzy kompozycje z cyklu „Uciemiężeni”.

Zenon Henryk Rachfalski (1932-1987) to wybitny opolski artysta. Wczesne lata młodzieńcze spędził w Przemyślu. Studiował w Krakowie na Akademii Sztuk Pięknych, malarstwo sztalugowe w pracowni Jerzego Fedkowicza  i malarstwo ścienne u Wacława Taranczewskiego. Po studiach wraz z "Grupą XIV", której był współzałożycielem, działał na Rzeszowszczyźnie. Do Opola przybył w 1957 roku, podejmując tu w następnych latach pracę pedagogiczną. Uczył malarstwa i rysunku w Ognisku Plastycznym, następnie pracował w Szkole Podstawowej
nr 14, w Zasadniczej Szkole Zawodowej przy Technikum Ekonomicznym w Opolu, równocześnie prowadził zajęcia plastyczne w Młodzieżowym Domu Kultury. Od 1965 roku należał do Opolskiego Okręgu ZPAP. Brał czynny udział w inicjatywach związku,
w wystawach, plenerach, konkursach. Od 1978 roku skupił się już tylko na działalności artystycznej, rezygnując z nauczania. Był to czas wytężonej pracy i najwyższych osiągnięć, zdobywania licznych nagród i wyróżnień.

Twórczość Rachfalskiego reprezentuje nurt figuratywny, warto jednak wspomnieć, że artysta malował również pejzaże i bukiety kwiatowe. Jego malarstwo jest złożone, bogate w treści. Twórca ukazuje egzystencję człowieka w różnych jej przejawach. Będąc świetnym obserwatorem dostrzega zarówno dobro, jak i zło, które nieodłącznie towarzyszą życiu. Rachfalski w swoich obrazach nie ocenia, ale prowokuje do refleksji, do zastanowienia się nad kondycją współczesnego człowieczeństwa.