Półfabrykat przęślika jest to nieskończony przęślik, który powstał w wyniku nieudanej produkcji. Najpierw wiercono z dwóch stron otwór w płytce kamiennej, następnie również z obu stron wycinano kształt przęślika. Przy tej czynności kamień mógł pęknąć i wtedy taki półfabrykat odrzucano. Czasami najpierw wycinano obrys przęślika, a potem przewiercano otwór lub wykonywano dwie czynności jednocześnie. W wyniku udanej produkcji otrzymywano przęślik i odpad produkcyjny.
Przęśliki służyły do obciążania pióra wrzeciona i zapobiegały zsuwaniu się nici. Obciążenie powodowało wydłużenie się ruchu obrotowego i przez dłuższy czas utrzymywała się jego stała prędkość, co wpływało na grubość i równomierne skręcenie nici. Określona średnica i waga przęślika była dostosowana do rodzaju przędzy i przeznaczenia nici. Przęśliki były wykonywane z gliny, kamienia, kości, drewna, bursztynu, szkła, czy ołowiu.
Półfabrykaty przęślików odkryte podczas wieloletnich badań archeologicznych na Ostrówku w Opolu świadczą o wyrabianiu wapiennych przęślików w średniowiecznym grodzie. Z miejscowego surowca wytwarzano przęśliki, odważniki stożkowate, kulki do procy, pionki do gry, modele jaj, gładzidła, płytki ornamentowane i inne przedmioty. Na Ostrówku wyrabiano je przez długi okres – od 4. ćwierci X do połowy XIII w., a samych zabytków wapiennych znaleziono podczas badań ponad 1000. Gotowe wyroby wapienne, głównie przęśliki były przedmiotami handlu. Opolską proweniencję udało się określić dla przedmiotów wapiennych odkrytych na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu i na grodzisku w Ryczynie.
Surowcami do tych wyrobów były skały węglanowe (margle, wapienie), w których zaobserwowano podczas badań mikroskopowych mikroorganizmy tj. otwornice (Foraminifera), ramienionogi (Brachiopoda) i mięczaki (Molusca). Wyroby „wapienne” można identyfikować z pokładami skał z górnej kredy, których wychodnie znajdują się w Opolu i okolicach.
Półfabrykat przęślika wapiennego wraz przęślikami i odpadami produkcyjnymi są prezentowane na wystawie czasowej „Rzeczy praktyczne. Krótka historia tkania” w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu.
Oprac. Marta Tobiasz
Fot. Karina Krajczy
Przęślik wapienny, Opole-Ostrówek
Odpad produkcyjny z wapienia, Opole-Ostrówek
Zobacz inne aktualności
Sobotnie pogotowie twórcze - zajęcia dla dzieci: "Europa od kuchni"
Zapraszamy serdecznie na kolejne spotkanie z cyklu "Sobotnie pogotowie twórcze", pod hasłem "Europa od kuchni". Przygotujcie się na pełną odkryć podróż przez kulinarną i artystyczną mapę Europy.
Wszystkie drogi prowadzą do... muzeum - warsztaty twórcze dla Seniorów
Szanowni Seniorzy, z ogromną przyjemnością zapraszamy Was na niezwykłe spotkanie w ramach cyklu "Wszystkie drogi prowadzą do... muzeum", które odbędzie się 23 maja (a nie w pierwszy czwartek miesiąca). Tym razem przygotowaliśmy dla Was warsztaty twórcze pt. "Włóczkowa harmonia", które zapewnią nam inspirującą atmosferę, sprzyjającą kreatywnemu eksperymentowaniu.
II Piastowski Turniej Terenowy
W myśl przysłowia „Cudze chwalicie, swego nie znacie” zapraszamy nauczycieli i uczniów szkół podstawowych do udziału w II Piastowskim Turnieju Terenowym o Puchar Marszałka Województwa Opolskiego. Udział w turnieju to doskonała okazja, aby lepiej poznać Opole, miasto o przeszło 800-letniej historii.
16. Noc muzeów
Już 18 maja odbędzie się kolejna edycja Nocy Muzeów, zapraszamy serdecznie od godziny 18:00 do zwiedzania naszych obiektów. Szczegółowy program...
"Gęsiego do muzeum" - zajęcia dla dzieci. Oferta dla osób indywidualnych
Zapraszamy dzieci i ich rodziców, opiekunów do przygody w świecie kultury wiejskiej! W związku z nadchodzącymi egzaminami ósmoklasistów i przerwą szkolną dla klas młodszych planowaną od 13 maja, Muzeum zachęca do skorzystania z naszej oferty edukacyjnej: "Gęsiego do Muzeum" która zapewni ciekawe spędzenie czasu, ale także pozwoli lepiej poznać życie wiejskie na Śląsku Opolskim.