1 czerwca
2024
Zabytek miesiąca
W zbiorach Działu Etnograficznego znajdują się m.in. dwa intersujące obrazy namalowane na papierze, oprawione w proste drewniane ramy. Obydwa przedstawienia zostały namalowane tą samą „ręką” - przez osobę o słabym warsztacie artystycznym, niewykluczone, że amatora, niestety nieustalonego. Ze względu na to, że były w fatalnej kondycji przekazano je do muzealnej pracowni konserwacji, gdzie trafiły do rąk konserwatorów papieru i malarstwa. Po renowacji możemy je zaprezentować szerokiej publiczności.
Obydwa obrazy przedstawiają postacie męskie, które na pierwszy rzut oka wydają się bardzo podobne. Malunki oczywiście różnią się od siebie, tak jak i przedstawione postacie, a do siebie upodobniły je (niestety) jedynie braki w umiejętnościach plastycznych autora. Malarz przedstawił osoby w kontrapoście, schematycznie pokazał twarze, a w szczególności ich zarost i włosy. Widoczne za nimi tarcze herbowe, meble i draperie, jak również pozostałe szczegóły prac przedstawiono w sposób szablonowy i nieudolny malarsko. Obydwa obrazy są w podobnej tonacji kolorystycznej, obydwa mają w dolnej części naniesione napisy, z których wynika kogo przedstawiają. Tutaj kończą się podobieństwa.
Praca podpisana Wilhelm der Vierdte Herzog zu Sachsen (Wilhelm IV książę Saksonii) przedstawia wąsatego mężczyznę ze szpicbródką w „łuskopodnym” stroju stojącego w otoczeniu sześciu mniejszych postaci: czterech męskich i dwóch żeńskich, prawdopodobnie dzieci, u których stóp wije się winorośl. Poza tym widać dwa owalne, nieczytelne obrazy oraz hełm z pióropuszem i rękawicę.
Wizerunek podpisany Albrecht der Dritte Herzog zu S[achsen…] (Albrecht III książę Saksonii) podobnie przedstawia wąsatego mężczyznę z bródką w szpic, wspierającego się ręką o stół, na którym leży kapelusz. W tle widać herb i owalny obraz.
Prawdopodobnie oba obrazy inspirowane był miedziorytami przedstawiającymi odpowiednio Wilhelma IV księcia Saksonii (1598-1662) i Albrechta księcia Saksonii-Eisenach (1599-1644).
Wilhelm IV książę Saksonii autor: Johann Dürr źródło: internet
Autorem pierwszego miedziorytu był Johann Dürr (1600-1663) znany też jako Augustanus, artysta, który stworzył liczne portrety i pejzaże. Zasłynął z przedstawienia drzewa genealogicznego księcia elektora Saksonii Jana Jerzego I Wettyna (1585-1656). Na przedstawionej rycinie widać Wilhelma IV księcia Saksonii-Weimaru w pełnej zbroi razem ze swoimi dziećmi. Ciekawostką pozostaje, że ilustracja została zamieszczona w Biblii Martina Lutra w wydaniu z Norymbergii z 1736 r., która znajduje się w zbiorach m.in. Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu.
Biblia Martina Lutra wydana w Norymberdze w 1736 r. na aukcji internetowej źródło: internet
Druga praca, przedstawiająca Albrechta księcia Saksonii-Eisenach, powstała na podstawie grafiki Johanna Christopher Clauβnera z 1760 r., która aktualnie znajduje się w Muzeum Melanchthonhaus Bretten w Niemczech.
Albrecht książe Saksonii-Eisenach, autor: J.C. Clauβner, 1760 r. źródło: internet
Malowidła pokazywane jako zabytki miesiąca czerwca wydają się być ludowo-amatorską wersją wspomnianych miedziorytów. Kwestią otwartą pozostaje czy była to twórczość amatorska zaspakajająca potrzeby plastyczne autora, czy formą działalności rzemieślniczej. Dlaczego wybrano taką tematykę? Czy dlatego, że była zgodna z zainteresowaniami autora obrazów, czy dla tego że było to szersze zapotrzebowanie publiczne i gremialnie ozdabiano wnętrza mieszkalne podobiznami władców księstw niemieckich? Nie wiadomo…
