Zabytek lutego - urna plebiscytowa

Art. 88 traktatu wersalskiego z 28 czerwca 1919 roku określił zasady plebiscytu, który miał definitywnie rozstrzygnąć kwestię przynależności państwowej Górnego Śląska do Polski lub Niemiec. Z całego obszaru rejencji opolskiej obejmującego 13 200 km2, a zamieszkanego (według urzędowego spisu z 1910 roku) przez 2 207 981 osób, obszar plebiscytowy objął 83% tj. 11 008 km2 z 2 112 700 mieszkańcami. Wyłączono z niego powiaty: nyski, grodkowski, niemodliński, większą część prudnickiego oraz skrawek głubczyckiego (włączono natomiast niewielką część powiatu namysłowskiego położonego w rejencji wrocławskiej). Do przeprowadzenia plebiscytu powołano Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową. Sprawowała ona władzę na Górnym Śląsku w okresie od 11. lutego 1920 do 10. lipca 1922 roku. Jej główną siedzibą było Opole (gmach rejencji przy ówczesnej Krakauerstrasse).

W plebiscycie 21 marca 1921 roku wzięło udział 97,5% uprawnionych do głosowania (z ogólnej liczby 1 221 274 osób). Za przyłączeniem do Polski wypowiedziało się 479 365 osób (40,3 %), za przyłączeniem do Niemiec 707 393 osoby (59,4%). Głosy polskie przeważyły w 674 gminach (44,7%), głosy niemieckie zaś w 834 gminach (55,3%). Polacy uzyskali przewagę w powiatach: bytomskim, katowickim, lublinieckim, pszczyńskim, rybnickim, strzeleckim, tarnogórskim, toszecko–gliwicki i zabrskim, Niemcy natomiast w powiatach: głubczyckim, kluczborskim, kozielskim, oleskim, opolskim, raciborskim, a także w przyłączonych tylko częściowo do obszaru plebiscytowego powiatach namysłowskim i prudnickim. Niemcy odnieśli także spektakularny sukces we wszystkich gminach miejskich.