Przejdź do menu Przejdź do treści Przejdź do stopki

Zabytek listopada. Mapa „Ogólny wynik głosowania. Resultat general du plebiscite. Górny Śląsk. Haute Silesie.”

9 listopada 2021 Zabytek miesiąca
28 czerwca 1919 roku w Wersalu odbyło się uroczyste podpisanie traktatu kończącego I wojnę światową, zwycięskie mocarstwa zawarły z Niemcami układ pokojowy.

Mapa „Ogólny wynik głosowania.

Mapa „Ogólny wynik głosowania. Rѐsultat gѐnѐral du plѐbiscite. Górny Śląsk. Haute Silѐsie.” (nr inw. MCzP-953)

28 czerwca 1919 roku w Wersalu odbyło się uroczyste podpisanie traktatu kończącego I wojnę światową, zwycięskie mocarstwa zawarły z Niemcami układ pokojowy. Na mocy artykułu 88. Traktatu Wersalskiego na Górnym Śląsku miał odbyć się plebiscyt. To mieszkańcy regionu mieli zdecydować drogą głosowania, czy Górny Śląsk pozostanie nadal częścią państwa niemieckiego, czy zostanie przyłączony do odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z postanowieniami artykułu 88. plebiscyt miał być nadzorowany przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową w skład której weszli reprezentanci Francji (gen. Henri Le Rond jako przewodniczący), Wielkiej Brytanii (płk Harold F. P. Percival) oraz Włoch (gen. Armando de Marinis). Przy komisji działali również przedstawiciele Polski, Niemiec, Czechosłowacji oraz Stolicy Apostolskiej.

Głosowanie odbyło się w niedzielę palmową 20 marca 1921 roku. Lokale plebiscytowe zostały otwarte o godzinie 8:00 i od razu zapełniły się głosującymi, największy tłum panował zaraz po zakończonych w kościołach nabożeństwach świątecznych. Prawo do głosowania objaśniał obszerny Katechizm wydrukowany w języku polskim i niemieckim. Głosujący otrzymali dwie kartki z napisami Deutschland–Niemcy oraz Polska–Polen, tylko jedna z nich mogła trafić do urny plebiscytowej, drugą natomiast należało zniszczyć. O godzinie 20:00 głosowanie zakończono. Prawo wyboru otrzymało 1 221 274 osób z czego aż 1 190 637 (tj. 97,5%) przystąpiło do głosowania. Ogółem za przyłączeniem do Polski opowiedziało się 479 365 osób (tj. 40,3%), za Niemcami 707 393 osób (tj. 59,4%), 3 879 (tj. 0,3%) głosów uznano za nieważne. Niekorzystny dla strony polskiej okazał się pomysł dopuszczenia do głosu tak zwanych emigrantów (osoby urodzone, ale niezamieszkałe na terenie plebiscytowym). Spośród 191 308 emigrantów za Polską oddało głos tylko około 10 tysięcy; wobec około 182 tysięcy głosujących za Niemcami. Za Polską głosowali w większości mieszkańcy wschodniej części Górnego Śląska (powiaty pszczyński, rybnicki, katowicki, lubliniecki). Zgodnie z postanowieniami Traktatu Wersalskiego wyniki plebiscytu miały być odczytywane według gmin. Za przynależnością do Polski głos oddało 674 gminy (tj. 44,7%), za Niemcami zaś 834 gminy (tj. 55,3%). W dwóch gminach był remis – w Rudzińcu, w powiecie toszecko-gliwickim oraz w Kotorzu Wielkim, w powiecie opolskim. O ostatecznym rozstrzygnięciu i interpretacji wyników plebiscytu miała zadecydować jednak Międzysojusznicza Komisja. Dopiero w październiku 1921 r. dokonano ostatecznego podziału Górnego Śląska.

Znajdująca się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego mapa „Ogólny wynik głosowania” zakupiona została w 1968 r. od pana Władysława Karugi z Goczałkowic. Kolorowa mapa wydana została w 1921 r. przez Polski Komisariat Plebiscytowy w Bytomiu, jej drukiem zajął się Karol Miarka z Mikołowa, znajdujące się na niej teksty są w języku polskim i francuskim. Wykonana została na papierze, techniką druku offsetowego, długość mapy 103 cm, szerokość 80 cm. Oryginał mapy jest mocno zniszczony.

Opis mapy: pogrubioną linią koloru niebieskiego zaznaczono granice terenu plebiscytowego zaś cienka zielona linia oznacza granice powiatu. Kolorem jasno-pomarańczowym zaznaczono gminy lub obszary dworskie w których przeważały głosy za powrotem do granic Polski, natomiast kolor jasno-zielony przedstawia gminy lub obszary dworskie z przewagą głosów niemieckich. Zaznaczone na mapie niewielkie kółka w dwóch kolorach (jasno-pomarańczowym i jasno-zielonym) ukazują gminy o równej ilości głosów.

Oprac. Natalia Skrzydeł


Zobacz inne aktualności

Spotkanie ze specjalistą: dr hab. prof. UWR Jan Kotusz, biolog, dyrektor Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego

Zapraszamy Państwa na spotkanie z dr. hab. prof. UWR Janem Kotuszem polskim biologiem, specjalistą w zakresie ichtiologii oraz dyrektorem Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego. Profesor jest autorem i współautorem dwóch monografii, a także ponad osiemdziesięciu artykułów naukowych i rozdziałów w książkach dotyczących różnych aspektów biologii i ekologii ryb. Termin: 18.04.2024, godz. 17:00, Główny gmach MŚO.

Zobacz

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich - zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.