Trojaki Gabora Bethlena

Znajdowała się na zamku piastowskim na Ostrówku. Bethlen rezydował w Opolu zaledwie dwa lata, niemniej zdążył tu wybić wiele rodzajów monet, m.in. rzadko spotykane trojaki typu polskiego (wzorowane na późnych emisjach trojaków Zygmunta III Wazy).

Trojak, czyli trzy grosze, był jedną z najbardziej rozpowszechnionych i najdłużej funkcjonujących monet w dawnej Polsce. Polskie trojaki z XVI i XVII w. stanowiły wzory do emisji księstw lennych – Prus i Kurlandii. Chętnie przyjmowane były w krajach ościennych, stając się w pewnym okresie monetą rozpowszechnioną w środkowej i wschodniej Europie. Nadmienić trzeba, że trojaki według polskich wzorów wybijane były w kilku księstwach śląskich, a nawet Siedmiogrodzie, Raguzie (Dubrowniku) i Mołdawii.

Istnieją dwie odmiany opolskich trojaków Bethlena. Na jednym z nich głowa księcia pozbawiona jest korony. Inne różnice między monetami są trudne do zauważenia (np. dodana pojedyncza litera w tytulaturze na awersie, zastąpienie dwukropka kropką w napisie na rewersie) Monety pochodzą z lat 1622-23, posiadają na rewersie inicjały BZ – działającego w Opolu mincerza Baltazara Zwirnera.

Gabriel Bethlen podjął wkrótce działania zbrojne przeciwko Habsburgom. W wyniku zawartego w 1624 r. w Wiedniu traktatu pokojowego książę Siedmiogrodu zrzekł się księstw opolskiego i raciborskiego, zatrzymując jednak dożywotnio tytuł, który zamieszczał na pieniądzu bitym na jego ziemiach („Opoliensis et Ratiboriensis Dux”).

Opolskie emisje Bethlena przypadły na szczyt tzw. Kipperzeitu – kryzysu monetarnego w Rzeszy Niemieckiej, który objął również kraje habsburskie. Po 1625 r. nastąpiła w działalności mennicy opolskiej przeszło dwudziestoletnia przerwa.

Trojaki księcia Gabriela Bethlena, bite w Opolu, w latach 1622-23, srebrne; średnica: 20,82 mm, 20,43 mm, 20,19 mm, 20,15 mm, waga: 1,76 g, 1,8 g, 1,46 g, 2,5 g; numery inwentarzowe: MŚO-M-1891-1894; określenie skali rzadkości: R 4 i R 5 – oznacza monety rzadkie, które znajdują się tylko w wyróżniających się, dobrych zbiorach.

Awers: przedstawienie głowy księcia wraz ze skrótową tytulaturą w języku łacińskim (…Transilvaniae Princeps).

Rewers: rzymska liczba III oraz napis w trzech wierszach (w jęz. łacińskim) określające wartości monety, herby Śląska, Słowacji i Siedmiogrodu, data emisji, inicjały mincerza.

Monety pochodzą z kolekcji trojaków Tadeusza Igera (w zbiorach Muzeum Śląska Opolskiego od 2014 roku).