Pokój/Carlsruhe jak ze snu…
W 1748 roku utrudzony polowaniem Karol Krystian Erdmann von Württemberg wyśnił ponoć założenie nowej siedziby. Książę niezwłocznie zmaterializował senne marzenie – już w kolejnym roku rozpoczął budowę pałacyku myśliwskiego, przekształconego następnie w letnią rezydencję oleśnickiej linii rodu Württembergów.
Tak oto powstało Carlsruhe (obecnie Pokój), wyjątkowa w skali Europy miejscowość oddalona 30 km od Opola i założona na planie ośmioramiennej gwiazdy. Osada, rozbudowywana przez kolejnych jej właścicieli, z centralnie położonym pałacem, wieloma budynkami o charakterze nie tylko rezydencjonalnym, założeniami parkowymi, stawami, oranżerią, z czasem także z częścią uzdrowiskową, była ważnym na Śląsku reprezentacyjnym ośrodkiem kulturalnym, służącym również wypoczynkowi i zabawie. Rok 1945 wraz z wejściem Armii Czerwonej przyniósł kres epoki Württembergów w Carlsruhe. Pałac spalono, destrukcji uległa większość budynków i innych obiektów wzniesionych przez książęcą rodzinę. O dawnej świetności tego miejsca przypominają dziś m.in. pieczołowicie przez Gminę Pokój rewitalizowany park z nielicznie zachowanymi pomnikami i świątynią Matyldy, kościół ewangelicki czy cmentarz.
©NEUMEISTER/Mitko
„Ukryte skarby” na aukcji
Z końcem lutego tego roku w mediach pojawiła się sensacyjna informacja o planowanej przez monachijski Dom Aukcyjny Neumeister licytacji przedmiotów wywiezionych przez rodzinę Württembergów jeszcze przed II wojną światową z Carlsruhe, przechowywanych w posiadłościach rodowych na terenie Niemiec. 30.03.2022 r. podczas 10-godzinnej aukcji „Hidden Treasures – ukryte skarby rodu Württembergów” licytowano ponad 500 zespołów obiektów: dzieł sztuki, pamiątek i przedmiotów użytkowych z dawnego Pokoju. Dzięki finansowemu wsparciu marszałka województwa opolskiego Andrzeja Buły, Fundacji Eryki Simon z Görlitz oraz Gminy Pokój, muzealnicy z MŚO zakupili w Monachium do zbiorów obiekty z kilkunastu pozycji aukcyjnych, w tym XVIII- i XIX-wieczne obrazy olejne, grafiki, meble, ceramikę, opatrzone monogramami rodu srebrne naczynia, złotą biżuterię oraz tekstylia. Dla Muzeum Śląska Opolskiego – instytucji skoncentrowanej głównie na historii regionu – są to cenne nabytki, wnoszące do procesu rekonstrukcji dziejów tej stanowiącej o bogactwie kulturowym Śląska miejscowości nowe, ciekawe treści.
©NEUMEISTER/Mitko
Dzień Muzealnika z „ukrytymi skarbami” z Pokoju
W sali odczytowej MŚO prezentujemy obecnie eksponaty zakupione ze środków Samorządu Województwa Opolskiego oraz dotacji Fundacji Eriki Simon i Gminy Pokój podczas aukcji w Monachium. Pośród nich znajdują się m.in. wizerunki właścicieli Pokoju – m.in. małżonki założyciela miejscowości księżnej Marii Zofii Wilhelminy, portrety księcia Eugeniusza II i jego pierwszej żony, księżnej Matyldy von Waldeck-Pyrmondt z dziećmi. Dla odtwarzania i przybliżania historii miejsca cenny jest także różnorodny 46-częściowy serwis do kawy z widokami Pokoju z końca XIX w., pochodzący z wytwórni ceramiki w Wałbrzychu (Waldenburg) i Parowej (Tiefenfurt), przypominając – w większości dziś nieistniejące – obiekty architektoniczne i pomniki oraz malownicze zakątki tej miejscowości. Na zakupionych olejnych pejzażach uwieczniona została panorama Pokoju od strony Stawu Jeleni, zaś wypoczynkowo-uzdrowiskowy charakter miejscowości podkreśla wiklinowy kosz z tekstyliami czy porcelanowy zestaw śniadaniowy dla dwóch osób z manufaktury porcelany Nymphenburg. Na szczególną uwagę zasługują złote elementy biżuteryjne, w tym XIX-wieczny zestaw medalionów i relikwiarzyków.
Oprócz eksponatów zakupionych podczas aukcji prezentujemy dziś także kilkanaście innych artefaktów, pochodzących ze zbioru, który do MŚO trafił w niecodziennych okolicznościach: obecni podczas licytacji w Domu Aukcyjnym Neumeister przedstawiciele rodziny Württembergów nieoczekiwanie zadeklarowali chęć przekazania opolskiemu Muzeum niewystawionych na licytacji pamiątek z dawnego Pokoju, uzupełnionych o trzy niesprzedane obiekty. W dniach 9-11 maja 2022 ośmioosobowy zespół muzealny w magazynach domu aukcyjnego w Monachium spisywał i pakował setki obiektów – m.in. grafik, naczyń szklanych i ceramicznych, bibelotów i mebli należących do tej książęcej rodziny, transportowanych następnie samochodem ciężarowym do Opola. Część drewnianych skrzyń, w których przedmioty te dziesiątki lat temu wyjechały z Pokoju, wraz z na powrót spakowanymi do nich eksponatami wróciła na opolską ziemię. Wydobyliśmy z nich kilkanaście obiektów, prezentowanych jako przedsmak większej ekspozycji skarbów rodu Württembergów, która zostanie przygotowana po formalnym i rzeczowym opracowaniu tego zbioru.
Media o prezentacji:
Nowa Trybuna Opolska
Gazeta Wyborcza
Opowiecie.info
Opolskie.pl
Radio Opole
Doxa.fm
