Przejdź do menu Przejdź do treści Przejdź do stopki

Przepisy na święta

21 grudnia 2022 Zajęcia dla grup Opole
Na kilka dni przed Świętami pragniemy przedstawić Wam tradycyjne przepisy, które znane są na ziemi opolskiej, którą można określić mianem kulinarnego tygla.

Dziś nie sposób mówić o opolskiej kuchni bez uwzględniania potraw ludności napływowej, która przybyła na teren Górnego Śląska po 1944 r. Na Opolszczyznę przesiedlono Polaków z lwowskiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego i wołyńskiego. Osiedli się tutaj także mieszkańcy innych regionów naszego kraju, głównie z południowej części województwa krakowskiego oraz z Kielecczyzny. Z tego powodu na stołach w Opolu, znajdowały się potrawy przyrządzane przez Ślązaków, Kresowian i Małopolan.

W Wigilię Bożego Narodzenia na talerzach u Kresowian pojawiają się m.in. pierogi ruskie, pierogi z kapustą, zupa grzybowa, barszcz z uszkami, kapusta z grochem, kompot z suszu czy kutia (kucia). Ryba była rzadkością, jeśli się pojawiała to głównie śledź lub karp. Na stołach południowych Małopolan popularny był barszcz z mąki owsianej karpiele (brukiew), potrawy z groch, bogu czy fasola, polewka z suszonych owoców i różne rodzaje pieczywa. W śląskich domach pachniało cynamonem, goździkami i imbirem. A i pierników na stole wigilijnym nie mogło zabraknąć. Podawano się także świąteczną struclę z makowym nadzieniem. Na stole jako pierwsza pojawiała się zupa grochowa i moczka (mocka, mouczka) lub zupa z migdałów. Na miejskich stołach gościł karp, duszony w piwie lub smażony w panierce. Jako deser podawano makówki lub makiełki – deser z ciastek (lub czerstwej bułki), maku i kakao.

Cudownie jest obchodzić Boże Narodzenie, kiedy to w niemal każdym domu pojawiają się na stołach tak zróżnicowane potrawy.

Makówki

Skład:

250 g zmielonego maku

2-3 czerstwe bułki

1 l przegotowanego mleka

4 łyżki cukru lub 2 łyżki miodu

1 paczka cukru waniliowego

2-3 łyżki roztopionego masła

4 łyżki rodzynek

2 łyżki kakao

kilka migdałów

szczypta soli

Mak zalać wrzącym mlekiem, dodać cukier, opłukane rodzinki, sparzone i pokrojone migdały bez skórki, masło, szczyptę soli, kakao i miód. Wszystkie składniki zagotować. Bułki pokroić w plastry i układać w salaterce na przemian z masą makową. Pierwszą warstwę stanowią kromki bułki, a ostatnią mak. Makówki podawać dobrze schłodzone. Potrawa powinna odstać kilka godzin, by bułki zmiękły i nasączyły się mlekiem. Jeżeli makówki mają być przechowywane 2-3 dni, należy do zaparzenia maku użyć wody.

Karp Wigilijny / Karp po Śląsku (na piwie)

Przygotować karpia, podzielić na dzwonki. Skropić sokiem z cytryny lub rozpuszczonym kwaskiem cytrynowym zostawić na godzinę w chłodzie.

Oczyścić 4 marchwie, pół selera, 2 pory, 2 cebule. Do płaskiego rondla włożyć wymyta i pociętą na mniejsze kawałki włoszczyznę, zalać dwiema szklankami wody, dodać ćwiartowaną cebulę, liść laurowy, 5 ziaren ziela angielskiego i pół łyżeczki sproszkowanego tymianku. Gotować parę minut, wtedy dolać dwie szklanki jasnego piwa i gotować dalej 20 minut. Liść laurowy i ziele angielskie usunąć z wywaru, jarzyny przetrzeć przez sito. Utrzeć kawałek czerstwego piernika (około 3 łyżki), dodać do wywaru razem z jarzynami, gotować jeszcze 5 minut. Przyprawić do smaku octem winnym lub kwaskiem cytrynowym oraz cukrem. Dodać garść rodzynków. Sos powinien być słodko-kwaśny o zdecydowanym smaku. Pokrajanego w dzwonka karpia włożyć do gorącego sosu i gotować na bardzo małym ogniu 10-15 minut. Gdy będzie miękki, ostrożnie wyjmować na długi półmisek i polać sosem. Podawać na gorąco lub zimno.

Moczka śliwkowa

Pół kilograma suszonych śliwek namoczyć poprzedniego dnia w 2 litrach przegotowanej i ostudzonej wody. Następnego dnia gotować w tej samej wodzie na małym ogniu tak długo, żeby się rozgotowały. Przetrzeć przez sito, żeby odeszły pestki. Z 2 łyżek masła i 2 łyżek mąki zrobić ciemną zasmażkę (masło musi zbrunatnieć). Zagęścić zasmażkę śliwkową moczkę. Utrzeć na tarce kawałek czerstwego piernika (najczęściej zostawia się kawałek piernika z poprzedniej Wigilii), dodać do zupy. Jeśli za gęsta, dodać kompotu śliwkowego, doprawić cukrem, cynamonem i odrobiną soli. Kto ma, może dodać rodzinek, taka moczka będzie jeszcze lepsza.

Kapusta z grochem

Skład:

1 kg kiszonej kapusty

250 g grochu

1 duża cebula

3 łyżki masła

1 łyżka mąki pszennej

Groch namoczyć w wodzie i zostawić na całą noc. Z kapusty odcisnąć sok, przełożyć ją do garnka, zalać 2 szklankami wody i gotować na małym ogniu do uzyskania miękkości. Namoczyć groch gotować w osobnym garnku aż zmięknie. Następnie go odcedzić i dodać kapusty. Cebulę pokroić w kostkę, zeszklić na maśle, oprócz mąką, wymieszać i dodać do kapusty. Całość zagotować często mieszając. Doprawić do smaku solą i pieprzem.

Bibliografia:

Klaudia Kuczniok, Ewa Majer, Smaki adwentowe/bożonarodzeniowe Krainy św. Anny, Wydawnictwo Stowarzyszenie Kraina św. Anny, brak daty wydania;

Wera Sztabowa, Krupniok i moczka czyli gawędy o kuchni śląskiej, Katowice 1990;

Śląski tygiel kulinarny, Wydawnictwo Stowarzyszenie Odnowa Wsi Biedrzychowice 2020.
LINK DO KSIĄŻKI


Zobacz inne aktualności

Spotkanie ze specjalistą: dr hab. prof. UWR Jan Kotusz, biolog, dyrektor Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego

Zapraszamy Państwa na spotkanie z dr. hab. prof. UWR Janem Kotuszem polskim biologiem, specjalistą w zakresie ichtiologii oraz dyrektorem Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego. Profesor jest autorem i współautorem dwóch monografii, a także ponad osiemdziesięciu artykułów naukowych i rozdziałów w książkach dotyczących różnych aspektów biologii i ekologii ryb. Termin: 18.04.2024, godz. 17:00, Główny gmach MŚO.

Zobacz

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich - zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.