Po plebiscycie na Górnym Śląsku. Polska i niemiecka mniejszość narodowa w Prowincji Górnośląskiej i województwie śląskim 1922-1939

13 lutego 2013

Na wystawie prezentowane są zbiory reprezentatywne dla trudnego okresu dziejach Górnego Śląska, jakim był czas poplebiscytowy. Stanowią je różnego rodzaju dokumenty, fotografie, listy, wydawnictwa,plakaty, drobne druki propagandowe, prasa śląska, odznaki, medale pamiątkowe, sztandary oraz inne eksponaty. Znajdują się wśród nich zbiory unikatowe: na przykład jedyny zachowany egzemplarz „Leksykonu Polactwa w Niemczech”.

Na wystawie znalazło się wiele interesujących fotografii tematycznie związanych z działalnością polskich organizacji jak i mniejszości niemieckiej. Szereg ciekawych materiałów dotyczących mniejszości niemieckiej zamieszkującej przed II wojną światową województwo śląskie pozyskano z dziewięciu górnośląskich muzeów.

Wystawa ze zbiorów:

    Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu
    Muzeum w Bielsku-Białej
    Muzeum w Chorzowie
    Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie
    Muzeum Historii Katowic
    Muzeum w Rybniku
    Muzeum w Tarnowskich Górach
    Muzeum w Wodzisławiu Śląskim
    Muzeum Miejskiego w Zabrzu
    Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego

Organizatorzy:

    Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu
    Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej z siedzibami w Gliwicach i w Opolu

Patronat honorowy:

    Józef Sebesta
    Marszałek Województwa Opolskiego
    Ryszard Zembaczyński
    Prezydent Miasta Opola
    Profesor Stanisław Nicieja
    Rektor Uniwersytetu Opolskiego
Partner w projekcie:

    Oddział IPN w Katowicach

Patronat medialny:

    "Nowa Trybuna Opolska"
    Radio "Opole"
    Opolska „Gazeta Wyborcza”

Współfinansowanie projektu:

    Konsulat Republiki Federalnej Niemiec w Opolu

O wystawie:

Na wystawie zaprezentowane zostaną w większości zbiory opolskiego muzeum reprezentatywne dla tematu ekspozycji. Stanowią je różnego rodzaju dokumenty, fotografie, listy, wydawnictwa i drobne druki propagandowe, prasa śląska, odznaki i medale pamiątkowe, sztandary i inne przedmioty, jak również eksponaty unikatowe: jedyny zachowany egzemplarz "Leksykonu Polactwa w Niemczech" (uratowany przed konfiskatą Gestapo i przechowany podczas wojny przez drukarza "Nowin" Franciszka Trzecioka), sztandar Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech (ocalony przed zniszczeniem podczas wojny przez 16-letniego Edmunda Gadzińskiego, syna dyrektora Spółdzielczego Banku Polskiego w Opolu) oraz oryginalny album pięciu płyt z nagraniem fragmentów Kongresu Związku Polaków w Niemczech w Berlinie 6 marca 1938 r. (wojnę przetrwały tylko dwa egzemplarze tego albumu).

Na wystawie znajdzie się wiele interesujących fotografii tematycznie związanych z działalnością polskich organizacji i stowarzyszeń w Prowincji Górnośląskiej. Wszystkie wspomniane eksponaty od blisko dwudziestu lat nie były prezentowane publicznie.

Szereg interesujących materiałów dotyczących mniejszości niemieckiej zamieszkującej przed II wojną światową województwo śląskie pozyskano z dziewięciu górnośląskich muzeów. Ich poszukiwaniami zajął się ,,Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej” z siedzibą w Gliwicach i Opolu.

Jak dotąd w muzeach województwa śląskiego nie było wystawy poświęconej wyłącznie mniejszości niemieckiej. Na fakt ten rzutował m.in. słaby stan zachowania eksponatów dotyczących tej społeczności w zbiorach lokalnych muzeów. Na wystawie w Muzeum Śląska Opolskiego zaprezentowane zostaną m.in. cenne eksponaty dokumentujące życie kulturalne mniejszości: dzieła niemieckich malarzy z przedwojennego województwa śląskiego, dokumentacja aktywności oświatowej (świadectwa szkolne z ,,minderhajtek”), ulotki wyborcze i legitymacje partyjne oraz związkowe, egzemplarze głównych tytułów prasowych mniejszości (np. "Kattowitzer Zeitung”), medale i znaczki sportowe, ulotki reklamowe niemieckich firm, plakaty Niemieckiej Gminy Teatralnej, ponadto fotografie czołowych działaczy i przedstawicieli mniejszości, zdjęcia obiektów należących do organizacji niemieckich itp.