Przejdź do menu Przejdź do treści Przejdź do stopki

Zabytki miesiąca - notgeldy – pieniądze zastępcze na Górnym Śląsku 1918-1922

1 listopada 2022 Zabytek miesiąca
Zabytki listopada pochodzą ze zbiorów Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny Oddział Muzeum Śląska Opolskiego i są nimi notgeldy – pieniądze zastępcze na Górnym Śląsku 1918-1922.

Notgeld – pieniądz zastępczy na Górnym Śląsku 1918-1922, awersPieniądz zastępczy to środek płatniczy będący w obiegu na ograniczonym obszarze w krótkotrwałym okresie. Emitowany zazwyczaj w czasie kryzysów gospodarczych lub wojen, głównie z powodu niedoboru na rynku towarowo-pieniężnym określonych nominałów oficjalnego pieniądza. Po raz pierwszy pojawił się w Europie w formie monet w XVI wieku, a w formie bonów 100 lat później. Szczególnie nasilona emisja pieniędzy zastępczych nastąpiła w okresie I wojny światowej oraz w kolejnych latach po jej zakończeniu. Były one w powszechnym użyciu w wielu krajach europejskich, takich jak Niemcy, Polska, Rosja, Austria, Belgia, Francja, Holandia, Węgry.  Pojawił się również na Górnym Śląsku. Wydawany był w dwóch podstawowych formach: monetarnej oraz bonów, głównie przez emitentów urzędowych (np. magistraty, zarządy gmin, wydziały powiatowe, kasy miejskie, kasy oszczędnościowe, władze wojskowe, komendy obozów jenieckich, lokalne dyrekcje kolei Rzeszy) oraz prywatnych (np. spółki, koncerny, właściciele zakładów przemysłowych, dóbr ziemskich, zakładów rzemieślniczych, kupcy).


 W okresie powstań i plebiscytu pieniądz zastępczy (określany także jako: pieniądz namiastkowy, pieniądz w razie potrzeby, Notgeld, Ersatzgeld) był Notgeld – pieniądz zastępczy na Górnym Śląsku 1918-1922, rewrsNotgeld – pieniądz zastępczy na Górnym Śląsku 1918-1922 , rewerswykorzystywany na Górnym Śląsku jako materiał propagandowy w trwającej kampanii plebiscytowej. Wydawany był zarówno przez Polski Komisariat Plebiscytowy, jak i Plebiszitkommissariat für Deutschland. Miał on ważną zaletę. Materiały propagandowe takie jak plakaty, afisze czy ulotki jednej i drugiej strony konfliktu były bardzo często niszczone przez stronę przeciwną. Problem ten w zdecydowanie mniejszym stopniu dotyczył propagandowych bonów zastępczych, które miały swoją wartość wymierną w obowiązującej walucie niemieckiej. Ogółem w latach 1918-1922 kursowało w rejencji opolskiej co najmniej 190 emisji bonów i 35 emisji monet zastępczych, przy czym na okres ten przypada ważność około 100 wcześniejszych wydań obu typów tego pieniądza.

Prezentowane bony zastępcze (MCzP-2161) wydane zostały przez zarząd gminy Kończyce w powiecie zabrskim 1 marca 1922 r. Za pośrednictwem symbolicznych rycin i napisów manifestowano na nich radość z powrotu w granice Polski. Autorem grafik był Stanisław Ligoń twórca licznych polskich plakatów, ulotek i widokówek propagandowych.


Notgeld – pieniądz zastępczy na Górnym Śląsku 1918-1922, awers

Notgeld – pieniądz zastępczy na Górnym Śląsku 1918-1922, rewers

Notgeld – pieniądz zastępczy na Górnym Śląsku 1918-1922, awers

Notgeld – pieniądz zastępczy na Górnym Śląsku 1918-1922, rewers



Bądź na bieżąco z nasza oferta, dopisz się do newslettera:


Obserwuj nas na Facebooku:

Jesteśmy też na Instagramie:







 

Zobacz inne aktualności

Spotkanie ze specjalistą: dr hab. prof. UWR Jan Kotusz, biolog, dyrektor Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego

Zapraszamy Państwa na spotkanie z dr. hab. prof. UWR Janem Kotuszem polskim biologiem, specjalistą w zakresie ichtiologii oraz dyrektorem Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego. Profesor jest autorem i współautorem dwóch monografii, a także ponad osiemdziesięciu artykułów naukowych i rozdziałów w książkach dotyczących różnych aspektów biologii i ekologii ryb. Termin: 18.04.2024, godz. 17:00, Główny gmach MŚO.

Zobacz

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich - zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.