Norylsk - przemysłowe miasto położone na półwyspie Tajmyr za kręgiem polarnym stanowi centrum wydobycia najcenniejszych metali kolorowych (nikiel, platyna, kobalt, miedź).Współcześni metalurdzy Wielkiego Norylska są następcami Ngansanów, grupy etnicznej zamieszkującej wyłącznie półwysep Tajmyr, o których wiemy, że zajmowali się wytopem metali. Dziś są grupą zanikającą a na Tajmyrze żyje 747 ich przedstawicieli (dane z 2010 roku). Prócz nich, autochtonicznymi mieszkańcami północnych ziem są: Eńcy (202 osoby), Ewenkowie (266 osób), tajmyrscy Nieńcy - koczownicy trudniący się hodowlą reniferów (3494 osób) oraz najliczniejsza, a zarazem najmłodsza z grup etnicznych, zamieszkujących Północ oraz Dołganie (5394 osoby).
Dawne drogi północnych „argiszy” (tradycyjny pojazd śnieżny lub karawana zaprzęgów reniferów) prowadziły obok Gór Norylskich. Jeden z takich szlaków przebiegał w miejscu centralnej alei dzisiejszego miasta Norylska. Tradycja dawnych narodów północy splata się z kulturą współczesnego miasta. Na wystawie ten splot prezentują prace studentów Norylskiego Kolegium Sztuki, wykonane z tradycyjnych materiałów, używanych przez autochtonicznych mieszkańców oraz fotografie wykonane przez współczesnych twórców z Norylska, a pokazujące życie ginących północnych plemion.
Na zdjęciach zrobionych przez Arkadija Sorokina w latach 40. XX wieku uchwycono sceny z życia Ngansanów i Dołganów. Czarno-białe obrazy przechowały szczegóły, które odeszły już do historii. Podobną, nieocenioną dokumentalną wartość mają fotografie wykonane przez Igora Daniszyna podczas wyprawy medyczno-sanitarnej do Abramskiej Tundry w 1957 roku. Na kolejnych zdjęciach, autorstwa Nikołaja Plechanowa, wykonanych w latach 70. i 80. XX wieku obserwować możemy postępujące wpływy radzieckiej kultury współczesnej, przyjmujące postać śniegochodu czy czapki o odmiennym od tradycyjnego kroju.
W tym czasie, zdając sobie sprawę z powolnego odchodzenia dawnej kultury Północy, w Norylskim Kolegium Sztuki powołano wydział rzemiosła artystycznego opartego na tradycyjnych wzorach, zwanych do dziś ?północnymi? (1982 r.). Utalentowani uczniowie z tajmyrskich osad zgłębiają tam tajniki haftu artystycznego oraz doskonalą się w umiejętności rzeźbienia w drewnie i w kości. W przedstawionych na wystawie pracach absolwentów tego ?wydziału północnego? odnaleźć można różnorodne interpretacje tradycyjnych wyrobów dawnych mieszkańców okolic Norylska. Odnajdziemy tu dołgańskie maski z wyszytymi na nich ornamentami z koralików, rzeźbione różnymi technikami: deski sosnowe, rogi reniferów i mamucie ciosy oraz rozmaitymi środkami opowiadaną historię Chilczi - mitycznego ngansańskiego bohatera.
Kolorowe fotografie Aleksandra Charytonowa i Wadima Kirpiczenki wykonane już w XXI wieku, nie stroniąc od ukazywania wpływów współczesnych, zwracają uwagę na odwieczny uroczysty porządek, jaki istniał w tajmyrskiej tundrze. Zdarza się czasem, że wdziera się on, wraz z „argiszem”, na ulice dzisiejszego północnego miasta.
ze zbiorów
Muzeum Historii Rozwoju
Norylskiego Okręgu Przemysłowego