J. Lewandowski, Szepty, 1988, olej na płótnie, 120 x 85 cm, fot. Agata Ciołek
Janusz Lewandowski. Malarstwo
wystawa z cyklu „Laureaci Nagrody im. Jana Cybisa”
Galeria Muzeum Śląska Opolskiego
Opole, ul. Ozimska 10
18 listopada 2023 – 20 kwietnia 2024
wernisaż
sobota, 18.11.2023, godz.17.00, wstęp wolny
wystawa ze zbiorów rodziny artysty
partner wystawy:
Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków
kuratorki
Patrycja Farys-Kawalec
Marta Podstawa-Boulkroune
Dział Sztuki Muzeum Śląska Opolskiego
W tym roku mija 50 lat od ustanowienia Nagrody im Jana Cybisa. To najbardziej prestiżowe w Polsce wyróżnienie przyznawane żyjącym artystom w dziedzinie malarstwa za całokształt ich twórczości zainicjowane zostało przez Zarząd Okręgu Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków w rok po śmierci Jana Cybisa (1897-1972). W oficjalnie opublikowanym regulaminie nagrody podkreślono, że jej celem jest „uczczenie pamięci wielkiego malarza (…), przypomnieniem wielkich wartości, jakie reprezentują: zarówno spuścizna malarska, jak również Jego nieustanny wysiłek całego życia w poszukiwania doskonałości dzieła” ("Informator Zarządu Głównego ZPAP", Warszawa 1975).
Muzeum Śląska Opolskiego od ponad dwóch dekad, w formie wystaw czasowych z cyklu "Laureaci Nagrody im. Jana Cybisa", przybliża twórczość artystów uhonorowanych tą nagrodą. Prezentacje odbywają się w sąsiedztwie stałej ekspozycji malarstwa Jana Cybisa w Galerii Muzeum Śląska Opolskiego przy ulicy Ozimskiej 10. Zapraszamy na kolejną, czternastą już ekspozycję w ramach tego wystawienniczego cyklu.
Janusz Lewandowski (ur. 1937 w Rokiciu koło Płocka, zm. 2022 w Warszawie) jest laureatem Nagrody im. Jana Cybisa za rok 2021. Artysta studiował na Wydziale Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, dyplom uzyskał w 1964 roku w pracowni Artura Nachta-Samborskiego. Twórca brał czynny udział w życiu artystycznym, uczestnicząc w wielu sympozjach, plenerach, wystawach zbiorowych oraz indywidualnych w kraju i za granicą. Uhonorowany został licznymi nagrodami i wyróżnieniami, m.in. Nagrodą Prezydenta Warszawy na Wystawie Malarstwa i Grafiki Artystów Środowiska Warszawskiego w Zachęcie (1985), Nagrodą im. Władysława Hasiora (2011), Nagrodą im. Kazimierza Ostrowskiego (2017), a także złotym medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2021). Sztuka Lewandowskiego zyskała uznanie w kraju i za granicą. Jego prace znajdują się w kolekcjach prywatnych i w zbiorach muzealnych.
Janusz Lewandowski mówił o sobie: „Urodziłem się na ziemi mazowieckiej tuż przed zmierzchem. W ziemi, która w swej podmiotowości jest intensywna. To wystarcza do zachowania swojego istnienia w pewnej gamie duchowości. Wynika z tego i to, że nie grozi mi wielość wyborów w magmie trendów i postmodernistycznej ironii. Wkomponowany jestem bowiem w pewien układ jedności, w pewną harmonię. One chronią mnie przed mamiącymi podszeptami destrukcji. Skazany za to jestem na ciągłe doświadczanie i ocalanie tych nabytych wartości, które kształtowały się w czasach dzieciństwa, trwożnym okresie doznań, olśnień i widzenia bezpośredniego. Jednak teraz, doświadczenia te przeniknięte są bojaźnią i melancholią. Oto moja biografia.”
Zmierzch to symboliczny czas, w którym osadzona jest niemal cała twórczość artysty. Z owego zmierzchu wyłaniają się niejednoznaczne, mitologiczne i mityczne postaci, zjawy, zwierzęta, inspirowani rodzimym folklorem bohaterowie, zazwyczaj pogrążeni w smutku i melancholii. Figury te w sposób symboliczny nawiązują do okresu romantyzmu, który był artyście duchowo i stylistycznie bliski. Przenoszą nas także w świat malarstwa Młodej Polski, stanowiąc odniesienie m.in. do twórczości Jacka Malczewskiego.
Bohaterów swoich obrazów osadzał artysta w mazowieckim, bliskim swojemu sercu krajobrazie, do którego konsekwentnie powracał w swojej twórczości. Komponował ich tak, jakby naturalnie wyrastali oni z ziemi, stanowiąc immanentną część owego pejzażu.
Obrazy Lewandowskiego cechuje zgaszona gama barw, asymetria w budowaniu kompozycji nawiązująca do malarstwa japońskiego oraz subtelna malarska faktura.
Ekspozycja stanowi przegląd malarskiego dorobku Janusza Lewandowskiego. Na wystawie zobaczymy wybór niespełna trzydziestu prac z lat 1975-2020, reprezentujących trzy ważne etapy twórczości artysty: wczesny, najbardziej ekspresyjny (lata 70.-90.), dojrzały, wyróżniający się przygaszoną paletą barw (lata 90. do pierwszej dekady XXI wieku) i najnowszy, w którym istotnym elementem kompozycji jest światło (po 2010).
Uzupełnieniem ekspozycji będzie film prezentujący sylwetkę artysty Tuż przed zmierzchem, wyprodukowany przez TVP Kultura w 2022 roku.
Wydarzenia towarzyszące wystawie
piątek, 1.12.2023, g. 9.00
Cegła w torbie. Długi spacer
warsztaty działań performatywnych, prow. Justyna Oleksy
Partner wydarzenia: Zespół Państwowych Placówek Kształcenia Plastycznego im. J. Cybisa w Opolu
wstęp wolny, zapisy mailowe sztuka@muzeum.opole.pl
—-
piątek, 15.12.2023, g. 11.00
Wewnętrzne życie postaci
warsztaty teatralno-literackie, prow. Justyna Oleksy
spotkanie dla seniorów, wstęp wolny, zapisy mailowo sztuka@muzeum.opole.pl
—-
Baśnie z tysiąca i jednego obrazu
zajęcia teoretyczno-warsztatowe na wystawie dla zorganizowanych grup szkolnych i przedszkolnych dzieci (terminy do ustalenia, zapisy: Dział Edukacji Muzealnej, tel.77 44 31 761, edukacja@muzeum.opole.pl), koszt 20 zł/os.
Dlaczego niektórzy twórcy malują tajemnicze postacie jak ze snu czy baśni? Jacy bohaterowie zamieszkują obrazy Janusza Lewandowskiego i skąd się tam wzięli? Rozmowy o baśniach, mitach, snach oraz o wyobraźni artysty połączymy z działaniem plastycznym.
‐—
Otwórz i twórz! – zestawy plastyczne do samodzielnego wykorzystania w Galerii lub w domowym zaciszu i stworzenia pracy inspirowanej wystawą (w cenie 15 zł). Tę propozycję spędzenia wolnego czasu na ekspozycji szczególnie polecamy rodzinom z dziećmi.
—-
Godziny otwarcia Galerii Muzeum Śląska Opolskiego:
Wtorek-sobota, od 9.30 do 17.00, czwartki - wstęp wolny
Zadanie sfinansowane zostało przez Samorząd Województwa Opolskiego.
Patroni medialni wystawy: